Amerikaanse astronaut landt veilig op aarde met Russische capsule na jaar in ISS

De Amerikaanse astronaut Mark Vande Hei is woensdagmiddag om 13.30 Nederlandse tijd veilig geland in Kazachstan. Eerder vandaag vertrok hij met twee Russische kosmonauten in een Russische capsule van ruimtestation ISS richting de aarde. Rusland dreigde eerder nog om Vande Hei achter te laten. Dat was het gevolg van sancties die de VS aan Rusland heeft opgelegd, door de oorlog in Oekraïne.

Vande Hei heeft net geen jaar in het ISS gewoond. Hij vertrok op 9 april vorig jaar. Nog nooit was een Amerikaan zo lang aan één stuk in de ruimte. Hij heeft 5.680 rondjes rond de aarde gedraaid en meer dan 240 miljoen kilometer afgelegd, berekende de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA.

Vandaag vloog hij terug met Pyotr Dubrov en Anton Shkaplerov, twee Russische kosmonauten. Enkele weken geleden was het nog spannend of Rusland Vande Hei zou meenemen in het ruimtevaartuig. Dmitri Rogozin, directeur-generaal van het Russische ruimtevaartagentschap Roscosmos, dreigde twee dagen na de Russische invasie van Oekraïne in een video dat de Russen de Amerikaan zouden achterlaten.

Die dreiging volgde op sancties van de Verenigde Staten aan Rusland wegens de invasie van Oekraïne. Later kwam Roscosmos terug op de woorden van Rogozin en beloofde de organisatie om Vande Hei gewoon mee te nemen.

Toch is de ruimtevaartrelatie tussen de VS en Rusland wel bekoeld. Rogozin uitte meerdere dreigementen aan het adres van de Amerikanen. "Als u de samenwerking met ons blokkeert, wie zal het ISS dan redden van een ongecontroleerde baan om de aarde en laten neerstorten in de Verenigde Staten of Europa?", schreef hij kort na de invasie van Oekraïne op Twitter.

Rusland kan daarmee dreigen, omdat het land het ruimtestation op zijn plaats houdt. Omdat het ISS op 400 kilometer boven de aarde weerstand heeft, zakt het station elke dag zo'n 100 meter richting onze planeet. Het Russische vrachtschip Progress, dat aan het ISS is gekoppeld, geeft het station steeds een zetje waardoor het in de juiste baan blijft. Doet het vrachtschip dat niet, dan zakt het ruimtestation terug naar de aarde.

ISS was een van de laatste plekken waar Rusland en VS samenwerkten
De Nederlandse astronaut André Kuipers noemde de acties van Rusland een paar weken geleden tegen NU.nl 'doodzonde'. Het ISS is al dertig jaar een min of meer neutrale plek, waar politiek en religie niet spelen en waar Rusland en Amerika met elkaar samenwerkten. Kuipers zei de Russische dreigementen serieus te nemen: "Er gebeuren in Rusland nu gekke dingen. Als Rogozin, een Poetin-vertrouweling, besluit om de Russische kosmonauten weg te halen en het ISS te laten voor wat het is, heb je een serieus probleem".

Op 18 maart zijn drie Russische kosmonauten voor het eerst sinds de invasie afgereisd naar het ISS. Op het moment van schrijven zijn drie Russen, drie Amerikanen en een Duitser aan boord van het ruimtestation.