Staat er straks nog wel een verpleegkundige aan jouw ziekenhuisbed?

Het tekort aan ziekenhuismedewerkers wordt steeds nijpender. Ondertussen broedt de overheid op nieuwe wetgeving die het tekort alleen maar nóg groter zal maken.

In 2025 zijn er volgens de Beroepsvereniging Verzorgenden Verpleegkundigen 125.000 extra mensen in de zorg nodig. Nu al is het tekort groot; ziekenhuizen en verpleeghuizen kampen met tekorten en het personeel dat er wél is moet vaak op het laatste moment toch nog een extra avond- of nachtdienst draaien.

Eind van huis door bezuinigingen
Dat leidt tot een vicieuze cirkel: het ziekteverzuim en verloop onder zorgmedewerkers is heel hoog. Volgens de Barometer Nederlandse Gezondheidszorg steeg het verzuim in de zorgsector naar een recordhoogte van 5,9 procent en was het verloop (mensen die een baan krijgen, maar weer vertrekken) in 2018 15,7 procent.

In een artikel in de Volkskant zegt hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen dat deze cijfers laten zien dat de vicieuze cirkel die de werkdruk nog verder opstuwt niet 'zomaar te doorbreken is met een paar overheidsprogramma's' voor minder overbodige regels en een lagere werkdruk. 'We zijn een heel eind van huis geraakt door de bezuinigingen tijdens de crisis en de jaren erna. Het herstel zal lang duren', aldus Wilthagen.

Jaime en Irene uit Spanje
Bedrijven als European Multi Talent Group spelen slim in op het tekort door verpleegkundigen uit Oost- en Zuid-Europa klaar te stomen voor een baan in Nederland. Deze mensen zijn gemotiveerd, maar ga er maar eens aan staan: Nederlandse patiënten helpen en behandelen, na een (weliswaar intensieve) taal- en 'inburgering in de Nederlandse zorg cursus' van vier maanden.

Vooral oudere patiënten zullen het denk ik lastig vinden om te communiceren met Jaime en Irene uit Spanje. Komt nog bij dat Spanje óók met een tekort kampt, dus echt eerlijk is het niet om goede verpleegkundigen hierheen te lokken met een hoger salaris.

Tussen alle berichtgeving over tekorten door, kwam ook nog het nieuws naar buiten dat verpleegkundigen op hun achterste benen staan door een mogelijke aanpassing van de Wet BIG. In de Wet Big 2 zouden hbo-verpleegkundigen die na 2012 zijn afgestudeerd zich mogen registreren als hoger opgeleid regieverpleegkundige. Alle inservice-, mbo- en hbo-verpleegkundigen die voor 2012 afstudeerden, moeten weer terug naar de opleiding of mogen bepaalde handelingen – die ze al jaren doen – niet meer uitvoeren . Of ze gaan minder verdienen dan ze nu doen, want: officieel geen 'regieverpleegkundige'.

Als je de goede verpleegkundigen die nog wel enthousiast doorwerken de zorg uit wil jagen, moet je vooral dit soort regels op gaan leggen.

Moet deze overheid het tekort helpen oplossen?
Na veel protest van verpleegkundigen, en de artsen die met hen samenwerken, heeft de minister de wet even 'geparkeerd'. Maar van de baan is het nog niet. En het doet mij ernstig afvragen: is dit de overheid die vooruit moet kijken en helpen de tekorten niet al te schrijnend te laten worden?

Van de ziekenhuisbestuurders moeten we het ook al niet hebben. De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) zegt dat er geen geld is voor loonsverhoging, en vroeg 200 miljoen euro extra aan het kabinet. Minister Bruno Bruins was resoluut: dat geld komt er niet. De ziekenhuizen gefrustreerd, de vakbonden boos over 'het trucje van de NVZ' dat ze het niet kunnen betalen.

Patiënten de dupe
En wie is er – behalve dan de zorgmedewerkers die zich voor te weinig het schompes werken – de dupe van de tekorten? Precies, de patiënten. Want tekorten aan personeel zorgen voor wachtlijsten, en zelfs hele afdelingen die een patiëntenstop hebben of sluiten.

Neem het voorbeeld van de intensive care-afdelingen voor pasgeboren baby's die vol liggen, dankzij het personeelstekort op andere afdelingen. Of je zal maar moeten bevallen en de verloskundige is een uur aan het rondbellen voor een plek ergens in het ziekenhuis. In NRC zeggen verloskundigen dat ze soms bevallingen thuis uitvoeren, terwijl ze die liever in het ziekenhuis zouden doen.

Over dit soort schrijnende en potentieel gevaarlijke situaties zullen we de komende jaren alleen nog maar meer horen, vrees ik. Want die 125.000 extra mensen zie ik er niet komen.